Werken als ZZP’er, wat is dat nu?

Wie ziet het nu niet voorbijkomen : werken als ZZP’er. Wat is dat nu ?

ZZP staat voor een Zelfstandige Zonder Personeel. Het is dus een kleine zelfstandige en ondernemer, oftewel een freelancer.

Het aantal ZZP’ers is de laatste jaren fors gegroeid, vaak omdat men meer zou kunnen verdienen en meer vrijheid zou hebben. Dat is echter niet altijd zo het geval. En als ZZP’er loop je ook veel hoger risico dan als werknemer. We leggen het uit.

Inkomen

Als ZZP’er kan je dus een tarief vaststellen waarvoor jij ingehuurd kan worden door een opdrachtgever. Je hebt dus zelf (gedeeltelijk) in de hand wat je kan verdienen. Tenzij je natuurlijk je tarief onbetaalbaar maakt voor opdrachtgevers en je als ZZP’er uit de markt prijst.

Dat inkomen is een bruto inkomen, daar moet de ZZP’er alles van betalen, zoals o.a. :

• Inkomstenbelasting
• Bijdrage zorgverzekeringswet
• Arbeidsongeschiktheidsverzekering (niet goedkoop)
• Pensioen
• Aansprakelijkheidsverzekering
• Kosten opleiding / certificering
• Kosten accountant/administratie

Daarbij ben je verantwoordelijk voor het voeren van een deugdelijke administratie, het doen van BTW-aangiftes en een aangifte inkomstenbelasting op basis van een winst- en verlies rekening.

Voorzieningen

Als werknemer ben je automatisch gekoppeld aan inkomensvoorzieningen. Je bouwt automatisch pensioen op, je hebt recht op een WW-uitkering bij werkloosheid, je krijgt doorbetaald bij ziekte/arbeidsongeschiktheid, je ontvangt vakantiegeld en eindejaarsuitkering, je hebt recht op (doorbetaalde) vakantiegedagen etc.

Een ZZP’er heeft dat simpelweg niet. Tenzij deze zich daartegen verzekerd heeft, wat meestal niet goedkoop is.

Er is wel een recht op een zwangerschapsuitkering voor het geval je zwanger raakt, maar beperkt en onder voorwaarden.

Belastingvoordeel

Als ZZP’er ben je ondernemer, maar dat wil nog niet zeggen dat je ondernemer voor de inkomstenbelasting bent. En alleen ondernemers voor de inkomstenbelasting kunnen gebruik maken van belastingvoordelen. Of je als ZZP’er een ondernemer voor de inkomstenbelasting bent kan je via deze link controleren.

Je kan overigens ook nog alleen “ondernemer voor de BTW” zijn.

Schijnzelfstandigheid

Schijnzelfstandig betekent dat iemand lijkt op een ZZP’er, maar dat eigenlijk niet is volgens de regels van de Belastingdienst. Dus op papier lijkt de zelfstandigheid aanwezig, maar de praktijk is anders.

De Europese commissie heeft concludeert; “Er is teveel schijnzelfstandigheid in Nederland”, (publicatie: d.d. 23 mei 2022). En deze schijnzelfstandigheid neemt toe, omdat er vanuit de overheid geen enkele controle is op óf iemand eigenlijk werknemer is of echt zelfstandige.

De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) had als doel een duidelijk onderscheid te maken tussen de zelfstandige en de werknemer. De uitvoering en handhaving is vanaf 2018 uitgesteld, omdat de wet strijdig zou zijn met o.a. Europese wetgeving. Dit falen van deze wetgeving en ontbreken van controle (door belastingdienst) zorgt voor toename van de schijnzelfstandigheid.

Dit kost de staat dus ook heel veel misgelopen belastinggeld. O.a. doordat er onterecht belastingvoordelen worden genoten door ZZP’ers en de opdrachtgever minder loonbelasting/premies volksverzekering afdraagt. Nu is de pakkans niet heel groot volgens de Algemene Rekenkamer. De Belastingdienst faalt simpelweg bij controle hiervan. De verwachting is wel dat de controle verbeterd gaat worden.

Rechten

Als werknemer weet je zeker dat je goed beschermd bent door arbeidsrecht en een cao (als die in de branche aanwezig is). Hoe anders is het bij een ZZP’er. Je rechten (en plichten !!) worden vastgelegd in een overeenkomst, maar zijn zeer beperkt. Als ZZP’er kan je ook aansprakelijk gesteld worden voor schade die je veroorzaakt hebt. Je moet hiervoor dus verzekerd zijn.

Een arbeidsovereenkomst met een werknemer kan van onbepaalde tijd zijn, een ZZP’er is altijd tijdelijk, het contract kan dan vaak op korte termijn beëindigd worden. Bijvoorbeeld omdat de arbeidsvraag anders ingevuld kan worden, er een concurrent is met een lager tarief of er voorkeur is voor een andere ZZP’er. Daarbij is dat ook onderdeel van het ondernemer zijn voor de inkomstenbelasting.

Een ZZP’er valt ook niet onder een CAO of de arbeidstijdenwet.

Woning

Er kunnen wel meer gevolgen zijn waar je als ZZP’er mee te maken kan hebben. Ga je als ZZP’er op zoek naar een woning, dan is er redelijke kans dat het lastiger is om een hypotheek te verkrijgen of in aanmerking te komen voor een huurwoning.

Als ZZP’er (zeker als beginnend) heb je nu eenmaal geen vaste inkomsten, geen werk is immers geen inkomen. Aangezien je ondernemer bent, kan je geen werkgeversverklaring overleggen, maar zal je over de brug moeten komen met resultatenrekeningen (meestal worden er 3 jaren gevraagd). Beschik je deze nog niet van meerdere jaren met een bestendig inkomen, dan kan dat problemen opleveren met verkrijgen van de hypotheek (of huurwoning).

Marktwerking

Een ZZP’er is onderdeel van de markt van vraag en aanbod. Dat kan dus ook betekenen dat iemand zich uit de markt prijst, door een te hoog tarief te vragen. Wil je als ZZP’er ook toekomst blijven houden bij organisaties zal je dus ook rekening moeten houden met de betaalbaarheid door de opdrachtgevers. Als het niet meer betaalbaar is voor de opdrachtgever, zal deze geen opdrachten meer verstrekken. Daar ben je als ondernemer ook niet mee gebaat.

Verbondenheid

Als werknemer ben je verbonden met een bedrijf, met een locatie/regio, met collega’s, met de relaties/klanten van je werkgever. Of zoals specifiek in de kinderopvang, met de kinderen die je opvangt, verzorgt en pedagogisch ondersteunt in hun ontwikkeling. De werknemers zijn een mentor voor deze kinderen.

Een ZZP’er kiest bewust voor vrijheid en flexibiliteit, deze is nergens aan verbonden. Door de (fiscale) regels kan je ook niet heel lang ergens aan verbonden zijn en is deze vervangbaar door iemand anders (er is geen verplichting tot persoonlijke arbeid). Een ZZP’er kan dus niet de rol hebben van mentor of echt onderdeel zijn van de “vaste gezichten” bij deze kinderen en heeft dus geen verbondenheid met de locatie/collega’s/kinderen etc.  

Een ZZP’er kan dus ook niet groeien/zich ontwikkelen binnen een organisatie. Een opdrachtgever zal ook niet echt investeren in een ZZP’er. Bij wijzigende wetgeving of opleidingseisen zal de ZZP’er daar zelf zorg voor moeten dragen (en voor moeten betalen).

Betere verdiensten

Vaak wordt geroepen dat je als ZZP’er een hoger inkomen hebt. Dat kan feitelijk wel kloppen, maar wel met een “maar”. Het gemiddeld ‘persoonlijk inkomen‘ van zelfstandig ondernemers was in 2019 44 duizend euro. Iets meer dan werknemers: € 43.100.

Maar wil je goed vergelijken dan zal je moeten kijken naar wat er netto besteedbaar overblijft. Daarbij moet je als ZZP’er dus ook rekening houden met de zaken van geen pensioenopbouw, geen WW, geen ziekte-uitkeringen en andere zaken (of deze allemaal verzekeren). Het risico wat je loopt hangt dus ook samen met je gezondheid.  Zoals tijdens coronacrisis is gebleken kunnen “jonge” en “gezonde” mensen toch ook ziek worden en arbeidsongeschikt raken. En een (bijv. verkeers-) ongelukje zit in een klein hoekje.

Ga je hier mee rekening houden, dan zou het onder aan de streep wel eens tegen kunnen vallen als ZZP’er.